گندم چیست؟

گندم (Triticum spp) گیاهی علفی است که از مهم‌ترین غلات به شمار می‌رود و دانه آن یکی از منابع اصلی تغذیه بشر محسوب می‌شود. قدمت کشت گندم به هزاران سال پیش باز می‌گردد و نقش بسزایی در تمدن‌سازی و شکل‌گیری جوامع انسانی داشته است. در این نوشتار قصد داریم به بررسی ویژگی‌های گیاه گندم، انواع آن، شرایط مناسب برای رشد، فرآورده‌های حاصل از آن و ارزش غذایی گندم بپردازیم.

عمده فروشی صحرایی به فروش ادویه جات ، برنج ، میوه خشک ، سبزی خشک ، حبوبات و غیره میکند.

ویژگی‌های گیاه شناسی گندم

گندم گیاهی یک‌ساله یا دو ساله است که ساقه آن توخالی و گره‌دار می‌باشد. برگ‌های گندم ساده، کشیده و موازی با رگبرگ‌های موازی هستند.

همچنین عمده فروشی صحرایی اقدام به فروش عمده نشاسته گندم نیز میکند.

گل آذین گندم سنبله نام دارد که به صورت خوشه‌ای از سنبلچه‌های کوچک روی ساقه قرار می‌گیرد. هر سنبلچه حاوی چند گل کوچک است که پس از لقاح، به دانه گندم تبدیل می‌شوند. دانه گندم میوه فندقه محسوب شده و از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

• پوسته یا سبوس (Bran): لایه بیرونی دانه که سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی است.
• اندوخته (Endosperm): بخش میانی دانه که حاوی نشاسته، پروتئین و مقادیر کمی از چربی و مواد معدنی است. آرد گندم عمدتا از آسیاب کردن اندوخته به دست می‌آ来ید.
• جوانه (Germ): بخش جنینی دانه که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، چربی‌های سالم و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد.

همچنین عمده فروشی صحرایی اقدام به فروش عمده بلغور گندم نیز میکند.

انواع گندم

گونه‌های مختلفی از گندم وجود دارد که از نظر خصوصیات ظاهری، نیازهای رشدی و مصارف با هم متفاوت هستند. دو گونه اصلی گندم عبارتند از:

• گندم معمولی (Triticum aestivum): این گونه پرمحصول‌ترین و رایج‌ترین نوع گندم است که حدود 90 درصد از کل گندم تولیدی جهان را شامل می‌شود. گندم معمولی دارای ساقه‌های بلند و سنبله‌های متراکم است و معمولا در فصل پاییز کشت می‌شود.
• گندم دوروم (Triticum durum): این گونه با نام گندم ماکارونی نیز شناخته می‌شود. گندم دوروم نسبت به گندم معمولی ساقه‌های کوتاه‌تر و سنبله‌های سفت‌تری دارد. میزان گلوتن موجود در گندم دوروم بیشتر است که باعث خاصیت ارتجاعی بالاتر خمیر تهیه شده از آرد این گونه می‌شود. به همین دلیل، گندم دوروم برای تولید پاستا، سمولینا و برخی از انواع نان مناسب‌تر است.

همچنین عمده فروشی صحرایی اقدام به فروش عمده آرد گندم نیز میکند.

برخی دیگر از گونه‌های گندم عبارتند از:

• گندم سیاه (Fagopyrum esculentum): با وجود نام آن، گندم سیاه از خانواده گندم نیست و گیاهی گلدار جداگانه به شمار می‌رود. این گیاه در برخی مناطق برای تهیه نان و پنکیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• گندم spelta (Triticum spelta): گونه‌ای از گندم با پوسته سفت و محکم که خاصیت نگهداری طولانی‌تری دارد.
• گندم Khorasan (Triticum turanicum): گونه‌ای قدیمی از گندم که با نام‌هایی همچون Kamut نیز شناخته می‌شود. دانه‌های گندم Khorasan درشت‌تر از گندم معمولی بوده و طعم کمی شیرین دارد.

شرایط مناسب برای رشد گندم

گندم گیاهی فصل خنک است و برای رشد مطلوب به دوره سرمایی مناسب در فصل زمستان نیاز دارد. البته میزان نیاز سرمایی در گونه‌های مختلف گندم متفاوت است. گندم همچنین به نور کافی خورشید و خاک با زهکشی مناسب نیاز دارد. آبیاری منظم، به خصوص در مراحل اولیه رشد و زمان پر شدن دانه، برای گندم ضروری است. با این حال، گندم نسبت به غلاتی مانند برنج مقاومت بیشتری در برابر خشکی دارد.

فرآورده‌های حاصل از گندم

مهم‌ترین فرآورده حاصل از گندم، آرد است که از آسیاب کردن دانه‌های گندم به دست می‌آید. نوع آرد بر اساس میزان سبوس و جوانه باقی‌مانده در آن تعیین می‌شود. آرد سفید که بیشتر برای تهیه نان‌های فانتزی استفاده می‌شود، حاوی کمترین میزان سبوس و جوانه است. در مقابل، آردهای سبوس‌دار و گندم کامل، سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.

نحوه کشت گندم

گندم یکی از مهم ترین غلات به شمار می رود که از دیرباز، نقش اساسی در تامین غذای بشر داشته است. کشت موفق گندم نیازمند دانش و رعایت مراحلی است که در این نوشتار به آن ها می پردازیم.

1. آماده سازی زمین

اولین گام در کاشت گندم، آماده سازی زمین است. این مرحله شامل موارد زیر می شود:

• آزمایش خاک: برای دستیابی به حداکثر بازدهی، لازم است از حاصلخیزی خاک مطلع شویم. انجام آزمایش خاک، اطلاعاتی در مورد مواد مغذی موجود، اسیدیته و زهکشی خاک در اختیار ما قرار می دهد. بر اساس نتایج این آزمایش، می توان برنامه ریزی مناسبی برای اصلاح خاک و تامین عناصر مورد نیاز گندم انجام داد.
• عملیات خاک ورزی: شخم زدن زمین، باعث تهویه خاک، شکستن کلوخه ها و در نهایت ایجاد بستر مناسب برای کاشت بذر می شود. زمان مناسب برای شخم زدن، بسته به نوع خاک و شرایط آب و هوایی منطقه متغیر است. در برخی موارد، پس از شخم اولیه، از عملیات دیسک زنی برای نرم کردن خاک و مخلوط کردن بقایای گیاهی با خاک استفاده می شود.
• بستر کشت: پس از انجام عملیات خاک ورزی، نوبت به آماده سازی بستر کشت می رسد. این مرحله شامل تسطیح زمین برای کاشت یکنواخت بذر و ایجاد شیارهای کم عمق برای هدایت آب به سمت ریشه گیاه است.

2. انتخاب بذر مناسب

یکی از عوامل کلیدی در افزایش عملکرد گندم، انتخاب رقم مناسب است. عوامل متعددی از جمله شرایط آب و هوایی منطقه، مقاومت به بیماری ها و آفات، میزان خواب و نیاز آبی رقم باید در نظر گرفته شود. استفاده از ارقام پرمحصول و سازگار با منطقه، نقش بسزایی در دستیابی به برداشت موفق دارد.

3. ضدعفونی بذر

ضدعفونی بذر قبل از کاشت، به کنترل بیماری های قارچی منتقله از بذر کمک می کند. قارچ کش های مختلفی برای این منظور وجود دارد که باید طبق دستورالعمل کارخانه سازنده مصرف شوند.

زمان کاشت گندم، تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون نوع گندم (بهاره یا زمستانه)، اقلیم منطقه و میزان بارندگی قرار دارد. به طور کلی، کاشت گندم زمستانه در اواخر پاییز و اوایل زمستان، قبل از شروع سرمای شدید انجام می شود. کاشت گندم بهاره نیز معمولا در اواخر زمستان یا اوایل بهار صورت می گیرد.

روش های مختلفی برای کاشت گندم وجود دارد که متداول ترین آن ها کاشت ردیفی با استفاده از دستگاه های مخصوص است. این روش باعث توزیع یکنواخت بذر در عمق مناسب خاک شده و در نهایت منجر به رشد یکنواخت بوته ها و افزایش عملکرد محصول می شود.

6. میزان بذر

میزان بذر مصرفی بر اساس عوامل متعددی از جمله قوه رویشی بذر، فاصله کاشت ردیف ها، وزن هزاردانه رقم انتخاب شده و حاصلخیزی خاک تعیین می شود. مصرف بذر بیش از حد استاندارد، موجب افزایش هزینه های تولید و رقابت بر سر منابع غذایی بین بوته ها شده و نهایتا عملکرد محصول را کاهش می دهد.

7. کوددهی

گندم برای رشد مناسب به عناصر غذایی مختلفی نیاز دارد. بر اساس نتایج آزمایش خاک، می توان برنامه ریزی مناسبی برای کوددهی انجام داد. به طور کلی، مصرف متعادل کودهای شیمیایی در کنار کودهای آلی، ضمن تامین عناصر مورد نیاز گیاه، به حفظ ساختمان خاک و حاصلخیزی آن کمک می کند.

8. آبیاری

گندم در مراحل مختلف رشد، نیاز آبی متفاوتی دارد. آبیاری در زمان جوانه زدن و در مرحله خوشه دهی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آبیاری بیش از حد، به خصوص در مراحل انتهایی رشد، می تواند منجر به خوابیدگی بوته ها، کاهش عملکرد و افزایش شیوع برخی بیماری ها شود.

9. مبارزه با علف های هرز، آفات و بیماری ها

علف های هرز، آفات و بیماری ها می توانند خسارات قابل توجهی به مزارع گندم وارد کنند. با توجه به نوع علف هرز، آفت یا بیماری، روش های مختلفی برای کنترل آن ها وجود دارد. استفاده از علف کش ها، سموم دفع آفات و قارچ کش ها باید بر اساس توصیه کارشناسان کشاورزی و

کاربردهای گندم در آشپزی

گندم یکی از قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین منابع غذایی بشر به شمار می‌رود. این دانه مغذی و پرمصرف، جایگاه ویژه‌ای در سفره ایرانیان دارد و از گذشته‌های دور تاکنون، به اشکال مختلف در تهیه غذاهای متنوع مورد استفاده قرار گرفته است.

فرآورده‌های اصلی گندم در آشپزی

• آرد گندم:

  بدون شک، آرد گندم پرکاربردترین فرآورده این گیاه در آشپزی ایرانی است. انواع مختلف آرد گندم با سبوس بیشتر یا کمتر، برای تهیه نان‌های متنوع مانند سنگک، بربری، لواش، تافتون و نان فانتزی به کار می‌رود. همچنین از آرد گندم در پخت انواع شیرینی، کیک، حلوا، کوکو و بسیاری غذاهای دیگر استفاده می‌شود.

• بلغور گندم:

  بلغور، گندم پوست‌کنده و شکسته‌شده است. این ماده غذایی پخت سریعی دارد و به دلیل دارا بودن فیبر بالا، به هضم غذا کمک می‌کند. از بلغور در تهیه انواع آش مانند آش رشته، آش بلغور، آش دوغ، آش شلغم و کشک بادمجان استفاده می‌شود. همچنین بلغور در تهیه سوپ، دمی، سالاد و حتی انواع کوفته کاربرد دارد.

• جوانه گندم:

  جوانه گندم سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان است و مصرف آن فواید بسیاری برای سلامتی دارد. از جوانه گندم می‌توان به صورت خام در سالاد و یا پخته‌شده در انواع غذاها استفاده کرد. همچنین جوانه گندم خشک‌شده آسیاب‌شده، به عنوان سبوس گندم برای افزایش ارزش غذایی انواع نان و شیرینی به کار می‌رود.

• آرد سبوس‌دار گندم:

  آرد سبوس‌دار، آردی است که طی فرآیند آسیابانی، سبوس آن جدا نمی‌شود. به همین دلیل، این نوع آرد از نظر فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی غنی‌تر از آرد سفید است. از آرد سبوس‌دار در تهیه نان‌های سبوس‌دار، شیرینی و بیسکویت‌های رژیمی و همچنین انواع غذاهایی که می‌خواهیم ارزش غذایی آن‌ها را بالا ببری استفاده می‌شود.

کاربردهای متنوع گندم در آشپزی ایرانی

علاوه بر فرآورده‌های اصلی که ذکر شد، از گندم به صورت‌های دیگری نیز در آشپزی ایرانی استفاده می‌شود:

• گندم کامل:

  گندم کامل، دانه کامل گندم است که پوست آن جدا نشده است. از گندم کامل می‌توان به صورت پخته‌شده در تهیه انواع غذاها و سالادها استفاده کرد. همچنین گندم کامل آسیاب‌شده برای تهیه نان و شیرینی‌های سبوس‌دار کاربرد دارد.

• آرد گندم دوروم:

  این نوع آرد با داشتن درصد گلوتن بالا، برای تهیه انواع پاستا مانند ماکارونی، لازانیا و اسپاگتی مناسب است.

• نشاسته گندم:

  نشاسته گندم، پودر سفید و نشاسته‌ای است که از گندم به دست می‌آ来. از نشاسته گندم در تهیه انواع سس، سوپ و برای غلیظ‌کردن مواد غذایی استفاده می‌شود. همچنین در تهیه برخی از شیرینی‌ها و دسرها نیز از نشاسته گندم بهره می‌گیرند.

• کشکینه:

  کشکینه، محصولی تخمیرشده از گندم پخته‌شده است که بیشتر در مناطق کردنشین ایران مصرف می‌شود. کشکینه طعم و عطر خاصی دارد و در تهیه انواع آش و غذاها به کار می‌رود.

فروش عمده گندم

گندم یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی در سراسر جهان به شمار می رود. این محصول حیاتی، ماده اولیه برای تهیه انواع نان، آرد، سمolina و نشاسته است. ایران نیز از جمله کشورهای با سابقه طولانی در کشت گندم بوده و همواره تلاش بر خودکفایی در تأمین این محصول اساسی داشته است. با این حال، گاهی اسباب ضرورت ایجاب می کند که تجار به فکر خرید عمده گندم باشند.

وضعیت کلی بازار گندم ایران

بازار گندم ایران تحت نظارت دولت اداره می شود. دولت هر ساله اقدام به تعیین قیمت تضمینی خرید گندم از کشاورزان می نماید. این گندم پس از خریداری توسط دولت، در سیلوهای سراسر کشور ذخیره سازی می شود. سپس بر اساس نیاز کشور، توزیع و یا در صورت مازاد بر نیاز، اقدام به صادرات آن می گردد.

با توجه به اهمیت راهبردی گندم، آمار دقیقی در خصوص میزان خرید و فروش عمده آن به صورت عمومی منتشر نمی شود. با این حال، عواملی همچون شرایط آب و هوایی، میزان بارندگی، وسعت اراضی زیر کشت و نوسانات قیمت جهانی گندم، بر حجم خرید و فروش عمده این محصول در داخل کشور تأثیرگذار است.

انواع گندم موجود برای فروش عمده

در ایران variate مختلفی از گندم کشت می شود که هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی های خاص خود هستند. برخی از variate های رایج برای فروش عمده عبارتند از:

• گندم دوروم: این varietate از گندم دارای درصد گلوتن بالایی بوده و مناسب برای تهیه پاستا و ماکارونی می باشد.
• گندم نان: این varietate پرمصرف ترین نوع گندم در ایران به شمار می رود که مناسب برای تهیه انواع نان های سنتی و صنعتی است.
• گندم سیاه: این varietate دارای رنگ تیره تری نسبت به سایر variate ها بوده و به دلیل دارا بودن مقادیر پایین گلوتن، برای تهیه انواع شیرینی و کلوچه کاربرد دارد.

نکات مهم هنگام خرید عمده گندم

با توجه به حساسیت بالای خرید عمده گندم، رعایت برخی نکات ضروری است:

• سابقه و اعتبار فروشنده: با توجه به مبالغ قابل توجه در خرید عمده گندم، انتخاب فروشنده ای با سابقه درخشان و خوشنام بسیار حائز اهمیت است. استعلام سوابق فروشنده از مراجع ذیصلاح و بررسی سابقه همکاری های پیشین وی، تصمیم گیری را برای شما تسهیل می نماید.
• کیفیت گندم: کیفیت گندم بر اساس استانداردهای ملی ایران سنجیده می شود. مواردی همچون وزن مخصوص، درصد رطوبت، درصد افت ناخالصی، درصد سن زدگی و درصد گلوتن از جمله مؤلفه های تعیین کننده کیفیت گندم به شمار می روند. بنابراین، دریافت گواهی استاندارد برای محموله خریداری شده ضروری است.
• شرایط حمل و نقل: گندم محصولی حساس بوده و شرایط نامناسب حمل و نقل می تواند موجب کاهش کیفیت و افزایش ضایعات آن گردد. بنابراین، انتخاب حمل و نقل مناسب با سیستم تهویه مطلوب و عایق بندی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
• بازرسی و نمونه گیری: به منظور اطمینان از تطابق کیفیت گندم خریداری شده با استانداردهای توافق شده، انجام بازرسی و نمونه گیری توسط سازمان های ذیصلاح توصیه می گردد.

صادرات گندم

گندم یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین غلات جهان به شمار می‌رود و از دیرباز، تجارت آن نقشی اساسی در تامین امنیت غذایی کشورها داشته است. در دنیای امروز، صادرات گندم به عنوان کالایی راهبردی، تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون شرایط آب و هوایی، سیاست‌های داخلی کشورها، درگیری‌های ژئوپلیتیکی و نوسانات بازار جهانی قرار دارد.

در این نوشتار، قصد داریم به بررسی ابعاد مختلف تجارت جهانی گندم و جایگاه ایران در این عرصه بپردازیم. با ما همراه باشید.

بازار جهانی گندم

بازار جهانی گندم، بازاری رقابتی و پویاست که در آن، بازیگران متعددی حضور دارند. از مهم‌ترین کشورهای صادرکننده گندم می‌توان به روسیه، اوکراین، آمریکا، کانادا، قزاقستان، استرالیا، آرژانتین و هند اشاره کرد. این کشورها با اتکا به تولید انبوه گندم و برخورداری از زیرساخت‌های مناسب صادراتی، نقش بسزایی در تامین نیازهای غذایی کشورهای واردکننده ایفا می‌کنند.

در مقابل، کشورهای واردکننده گندم نیز عمدتا کشورهایی با جمعیت بالا، کمبود زمین‌های قابل کشت یا شرایط آب و هوایی نامناسب برای کشت گندم هستند. مصر، الجزایر، اندونزی، بنگلادش، یمن، ایران و برخی از کشورهای خاورمیانه و آفریقا از جمله بزرگترین واردکنندگان گندم به شمار می‌روند.

عوامل موثر بر صادرات گندم

همانطور که اشاره شد، عوامل متعددی بر تجارت جهانی گندم تاثیرگذار هستند. برخی از مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

• شرایط آب و هوایی: خشکسالی، سیل و سایر بلایای طبیعی می‌توانند بر میزان تولید گندم در کشورهای صادرکننده تاثیر مستقیم گذاشته و منجر به کاهش عرضه گندم در بازار جهانی شوند. این امر می‌تواند سبب افزایش قیمت گندم و برهم خوردن تعادل بازار گردد.
• سیاست‌های داخلی کشورها: سیاست‌های حمایتی دولت‌ها از کشاورزان، یارانه‌های صادراتی و محدودیت‌های اعمال شده بر تجارت گندم از جمله سیاست‌های داخلی هستند که بر میزان صادرات این محصول تاثیر می‌گذارند.
• درگیری‌های ژئوپلیتیکی: درگیری‌های نظامی میان کشورهای صادرکننده گندم می‌تواند منجر به برهم خوردن روند صادرات و کمبود عرضه این محصول در بازار جهانی شود. جنگ اوکراین و روسیه در سال ۲۰۲۲، نمونه‌ای از این دست است که موجب افزایش چشمگیر قیمت گندم در سطح جهان گردید.
• نوسانات ارزی: تغییرات نرخ ارز می‌تواند بر قیمت تمام شده گندم برای کشورهای واردکننده تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، کاهش ارزش پول ملی یک کشور واردکننده می‌تواند قدرت خرید آن کشور را برای واردات گندم کاهش دهد.

جایگاه ایران در تجارت جهانی گندم

ایران از نظر شرایط اقلیمی و وسعت اراضی قابل کشت، از پتانسیل بالقوه‌ای برای تبدیل شدن به یک صادرکننده‌ی مهم گندم برخوردار است. با این حال، در سال‌های اخیر، ایران همواره با نوساناتی در امر صادرات گندم مواجه بوده است.

در برخی از سال‌ها، به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی و افزایش تولید گندم، ایران موفق به صادرات این محصول به کشورهای همسایه شده است. اما در سال‌های با خشکسالی یا با افزایش مصرف داخلی، ایران ناچار به واردات گندم برای تامین نیازهای داخلی خود بوده است.

راهکارهای توسعه صادرات گندم ایران

برای توسعه پایدار صادرات گندم ایران، می‌توان راهکارهای مختلفی را مدنظر قرار داد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• توسعه‌ی زیرساخت‌های آبیاری: با توجه به محدودیت‌های منابع آبی در ایران، توسعه‌ی روش‌های نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره‌وری تولید گندم کمک کند.
• بهره‌گیری از فناوری‌های نوین کشاورزی: استفاده از بذرهای اصلاح شده، روش‌های نوین کاشت و برداشت و همچنین ارتقای دانش فنی کشاورزان می‌تواند منجر به افزایش عملکرد در واحد سطح و در نهایت، افزایش تولید گندم گردد.
• کاهش ضایعات پس از برداشت: بهینه‌سازی روش‌های برداشت، حمل و نقل و انبارداری گندم می‌تواند به کاهش ضایعات پس از برداشت این محصول کمک شایانی نماید.

قیمت گندم

گندم یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در ایران و جهان به شمار می‌رود. این محصول اساسی، نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی کشور دارد. قیمت گندم تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد و درک این عوامل برای فعالان بازار و تحلیلگران اقتصادی اهمیت بسزایی دارد.

عوامل مؤثر بر قیمت گندم در ایران

قیمت گندم در ایران تحت تأثیر ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی قرار دارد. درک این عوامل به ما کمک می‌کند تا نوسانات قیمتی را بهتر تحلیل کنیم.

• عملکرد تولید داخلی:

  میزان تولید گندم در داخل کشور، یکی از عوامل اصلی مؤثر بر قیمت آن است. هر گونه کاهش یا افزایش در تولید داخلی، بر عرضه گندم در بازار تأثیر گذاشته و می‌تواند منجر به بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت شود.

• سیاست‌های دولت:

  دولت ایران نقش مهمی در تعیین قیمت گندم ایفا می‌کند. یکی از ابزارهای اصلی دولت، سیاست خرید تضمینی گندم از کشاورزان است. دولت با اعلام قیمت خرید تضمینی، حداقل قیمتی را برای گندم تولیدی کشاورزان تضمین می‌کند. بدین ترتیب کشاورزان با اطمینان خاطر بیشتری به کشت گندم روی می‌آورند.

• هزینه‌های تولید:

  هزینه‌های تولید گندم مانند هزینه کود، سم، بذر و اجاره زمین، بر قیمت نهایی محصول تأثیر می‌گذارد. افزایش هزینه‌های تولید می‌تواند منجر به بالا رفتن قیمت گندم شود.

• قیمت جهانی گندم:

  قیمت گندم در بازارهای جهانی نیز بر قیمت داخلی این محصول تأثیر می‌گذارد. ایران گاهی اوقات مجبور به واردات گندم برای تأمین نیازهای داخلی خود می‌شود. در چنین شرایطی، قیمت جهانی گندم بر قیمت تمام شده واردات و در نتیجه بر قیمت داخلی گندم تأثیر می‌گذارد.

• نرخ ارز:

  با توجه به اینکه بخشی از تجارت گندم در سطح بین‌المللی انجام می‌شود، نرخ ارز نیز بر قیمت نهایی محصول تأثیر می‌گذارد. افزایش نرخ ارز می‌تواند منجر به گران‌تر شدن واردات گندم شود.

• میزان تقاضا:

  میزان تقاضا برای گندم نیز بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد. هر گونه افزایش تقاضا برای گندم، ناشی از رشد جمعیت یا تغییر الگوی مصرف، می‌تواند منجر به بالا رفتن قیمت شود.

سیاست خرید تضمینی گندم

همانطور که اشاره شد، دولت ایران از طریق سیاست خرید تضمینی گندم، نقش مهمی در تعیین قیمت این محصول ایفا می‌کند. شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، قیمت خرید تضمینی گندم را با در نظر گرفتن عوامل مختلف مانند هزینه‌های تولید، تورم، قیمت جهانی گندم و غیره تعیین می‌کند.

این سیاست با هدف حمایت از کشاورزان و تشویق آن‌ها به افزایش تولید گندم اجرا می‌شود. دولت با اعلام قیمت خرید تضمینی، به کشاورزان اطمینان می‌دهد که در صورت عدم فروش محصول خود در بازار با قیمتی بالاتر، دولت محصول آن‌ها را با قیمت مصوب خریداری می‌کند.

با این حال، این سیاست همواره با انتقاداتی همراه بوده است. برخی از کارشناسان معتقدند که قیمت خرید تضمینی گندم، گاهی اوقات بالاتر از قیمت واقعی بازار تعیین می‌شود و این امر می‌تواند منجر به ایجاد بار مالی برای دولت و همچنین برهم خوردن تعادل در بازار گندم شود.

تاریخچه گندم

گندم، یکی از ارکان اصلی تامین غذای بشر در طول تاریخ بوده است. قدمت این گیاه به حدی است که شاید برایتان جالب باشد بدانید در ابتدا، گندم به صورت وحشی در طبیعت می‌روییده است. اما چطور این دانه های ساده به یکی از مهمترین منابع غذایی بشر تبدیل شدند؟ با ما همراه باشید تا سفری به تاریخچه گندم داشته باشیم.

از گیاهان وحشی تا مزارع سرسبز

با اینکه زمان دقیق اهلی شدن گندم مشخص نیست، شواهد باستان شناسی حاکی از آن است که این اتفاق در حدود 12 تا 17 هزار سال قبل از میلاد مسیح، در منطقه خاورمیانه رخ داده است. منطقه موسوم به هلال حاصلخیز، یعنی محدوده ای شامل عراق، سوریه، فلسطین و غرب ایران، خاستگاه اصلی گندم وحشی در نظر گرفته می‌شود.

برخی از باستان شناسان بر این باورند که اولین جوامع کشاورزی در کنار رودخانه هایی مانند دجله و فرات شکل گرفته اند. این جوامع اولیه، با مشاهده رویش گیاهان و گذر فصل ها، به تدریج متوجه چرخه زندگی گیاهان شدند. احتمالا زنان که مسئولیت بیشتری در نگهداری از محل زندگی را بر عهده داشتند، نقش مهمی در این کشف ایفا کرده اند.

با درک تدریجی این چرخه، انسان های اولیه تلاش کردند تا بذر گیاهان خوراکی را در زمین بکارند و از رویش مجدد آن ها بهره مند شوند. بدین ترتیب، فرایند اهلی کردن گندم آغاز شد. این فرآیند به سادگی و سرعت انجام نمی گرفت. انسان های اولیه سال های زیادی را صرف انتخاب بذرهای مناسب، کاشت و برداشت محصول کردند تا در نهایت موفق به پرورش گونه های اهلی گندم شدند.

گندم از خاورمیانه به جهان

پس از اهلی شدن گندم در خاورمیانه، این گیاه ارزشمند به تدریج به سایر نقاط جهان راه یافت. بر اساس یافته های باستان شناسی، گندم حدود 10 تا 15 هزار سال قبل از میلاد به آسیا و 6500 سال قبل از میلاد به مناطقی مانند ایران، عراق، هند، قفقاز و اطراف دریای مدیترانه گسترش پیدا کرد.

مصریان باستان نیز از اولین جوامعی بودند که به کشت گندم روی آوردند. کشف دانه های گندم در کنار رود نیل و همچنین مقابر مصریان، نشان از اهمیت این محصول در تمدن مصر دارد. گفته می شود مسیرهای تجاری، عامل اصلی انتقال گندم به نقاط دوردست بوده است. با برقراری ارتباط میان جوامع مختلف، نه تنها بذر گندم، بلکه دانش و فنون کشاورزی نیز به سرزمین های دیگر منتقل می شد.

تحول گندم در گذر زمان

گندمی که امروزه می شناسیم، با گندم وحشی اولیه تفاوت های بسیاری دارد. در طی هزاران سال، تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون انتخاب طبیعی و تلاقح های ناخواسته، گونه های مختلفی از گندم پدید آمدند. انسان های اولیه نیز با انتخاب دانه های درشت تر و پرمحصول تر، در روند تکامل گندم نقش داشتند.

با پیشرفت تمدن و دانش بشر، روش های کشاورزی نیز متحول شد. استفاده از ابزارهای نوین، روش های بهینه کشت و آبیاری، همگی در افزایش بهره وری و بهبود کیفیت محصول گندم تاثیرگذار بوده اند. همچنین علم ژنتیک نیز در سال های اخیر نقش مهمی در اصلاح نژاد گندم و ایجاد گونه های مقاوم در برابر آفات و بیماری ها ایفا کرده است.

انواع گندم

گندم انواع مختلفی دارد که هر کدام با توجه به ویژگی های ظاهری، فصل کاشت و برداشت و مصارفشان دسته بندی می شوند. از مهمترین انواع گندم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گندم دوروم: این نوع گندم با دارا بودن درصد بالای گلوتن، برای تهیه انواع پاستا مناسب است.
• گندم نان: همانطور که از نامش پیداست، این نوع گندم برای تهیه نان مورد استفاده قرار می گیرد.
• گندم سیاه: این گیاه برخلاف تصور، از خانواده گندم نیست و فاقد گلوتن است. از گندم سیاه برای تهیه پنکیک و برخی نان های سنتی استفاده می شود.

شرایط نگهداری و ماندگاری گندم

گندم یکی از مهمترین منابع غذایی بشر به شمار می رود و حفظ کیفیت آن در فرایند نگهداری، نقش بسزایی در تأمین امنیت غذایی جامعه دارد. عوامل متعددی بر طول عمر نگهداری گندم تاثیر می گذارند که با رعایت آنها می توان سلامت و کیفیت این محصول را برای مدت طولانی تری حفظ کرد. در این نوشتار به بررسی شرایط نگهداری و ماندگاری گندم پرداخته می شود.

عوامل موثر بر ماندگاری گندم

• رطوبت:

  رطوبت مهمترین عامل موثر بر فساد و ماندگاری گندم است. دانه های گندم با رطوبت بالا، مستعد فعالیت میکروارگانیسم ها مانند کپک و قارچ هستند که سبب فساد و کاهش کیفیت محصول می شوند. همچنین، رطوبت بالا باعث افزایش فعالیت آنزیم های طبیعی دانه شده و منجر به تجزیه مواد مغذی آن می گردد. برعکس، خشکی بیش از حد نیز می تواند به پوسته دانه آسیب زده و موجب شکسته شدن آن شود. حداکثر رطوبت مناسب برای نگهداری بلندمدت گندم، ۱۲ درصد است.

• دما:

  دمای بالا، فعالیت میکروارگانیسم ها و حشرات را افزایش داده و روند فساد گندم را تسریع می کند. از طرف دیگر، دمای پایین سبب کند شدن فعالیت های زیستی می شود اما در صورت کاهش بیش از حد دما، ممکن است جوانه زنی دانه ها آغاز گردد که کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد. بهترین دما برای نگهداری گندم، حداکثر ۲۰ درجه سانتیگراد است.

• رطوبت نسبی هوا:

  رطوبت نسبی بالای محیط نگهداری، با افزایش رطوبت دانه همراه بوده و زمینه را برای رشد کپک و قارچ فراهم می سازد. حداکثر رطوبت نسبی مناسب برای انبارداری گندم، ۶۵ درصد است.

• آفات انباری:

  حشرات و جوندگان از جمله آفات مهم انباری به شمار می روند که با تغذیه از گندم، سبب خسارت کمی و کیفی محصول می شوند. آلودگی به آفات انباری می تواند منجر به کاهش وزن، شکستگی دانه، افزایش دما و رطوبت گندم شده و زمینه را برای رشد عوامل بیماریزای دیگر فراهم آورد.

• نور:

  نور مستقیم خورشید بر کیفیت گندم تاثیر منفی گذاشته و می تواند سبب کاهش ویتامین ها و رنگدانه های آن شود. بنابراین، انبار نگهداری گندم باید فاقد نور مستقیم خورشید باشد.

• خلوص محصول:

  وجود ناخالصی هایی مانند علف های هرز، بذر سایر گیاهان و مواد زائد معدنی در گندم، می تواند روند فساد را سرعت بخشد. همچنین، دانه های شکسته شده یا آسیب دیده، مستعد ابتلا به بیماری و آلودگی با حشرات هستند. بنابراین، پاکسازی و بوجاری مناسب گندم قبل از نگهداری، امری ضروری است.

• تهویه مناسب:

  تهویه مناسب انبار، نقش مهمی در کنترل دما، رطوبت و جلوگیری از رشد کپک و قارچ ایفا می کند. با تهویه مناسب، از راکد ماندن هوا و افزایش دما و رطوبت داخل انبار جلوگیری به عمل می آید.

روش های نگهداری گندم

• سیلوهای نگهداری:

  سیلوها، سازه های استوانه ای شکل و غالبا با بدنه بتنی هستند که برای نگهداری انبوه گندم مورد استفاده قرار می گیرند. در سیلوها، امکان کنترل دما، رطوبت و تهویه به خوبی فراهم است و شرایط مناسبی را برای نگهداری بلندمدت گندم ایجاد می کند.

• انبارهای سنتی:

  انبارهای سنتی، سازه هایی با دیوارهای آجری یا سنگی هستند که برای نگهداری مقادیر کمتری از گندم مورد استفاده قرار می گیرند. در این نوع انبارها، کنترل دما و رطوبت با دشواری بیشتری همراه است و برای نگهداری بلندمدت گندم، نیاز به رعایت نکات بیشتری می باشد.

• بسته بندی مناسب:

  بسته بندی در ظروف در بسته و غیرقابل نفوذ برای مصارف خانگی یا نگهداری کوتاه مدت گندم، روشی کارآمد به شمار می رود. ظروف فلزی، شیشه ای یا پلاستیکی دردار، گزینه های مناسبی برای این منظور هستند.

رعایت شرایط نگهداری مناسب، از جمله کنترل دما، رطوبت، رطوبت نسبی هوا، دور نگه داشتن از نور مستقیم خورشید، مبارزه با آفات انباری و استفاده از بسته بندی مناسب، می تواند کیفیت و سلامت گندم را برای مدت طولانی تری حفظ نماید. با بکارگیری این راهکارها، ضمن

شهر های تولید کننده گندم در ایران

گندم به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع غذایی بشر، از جایگاه ویژه‌ای در امنیت غذایی هر کشوری برخوردار است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و همواره تلاش می‌کند تا با تکیه بر توان داخلی، نیاز خود به این محصول استراتژیک را تامین کند. در این میان، برخی استان‌ها به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و برخورداری از اراضی وسیع کشاورزی، نقش پررنگ‌تری در تولید گندم کشور ایفا می‌کنند.

این نوشتار قصد دارد ضمن معرفی برترین شهرهای تولیدکننده گندم در ایران، به بررسی عوامل موثر بر میزان تولید این محصول بپردازد. با همراهی ما باشید.

نگاهی به آمار تولید گندم در ایران

طبق آمارهای رسمی وزارت جهاد کشاورزی، ایران در سال‌های اخیر موفق شده است به خودکفایی نسبی در زمینه تولید گندم دست یابد. این امر حاصل تلاش کشاورزان زحمتکش و اجرای سیاست‌های حمایتی دولت در بخش کشاورزی است.

آمار خرید تضمینی گندم نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته، استان‌های خاصی پیشتاز تولید این محصول بوده‌اند. این استان‌ها با بهره‌مندی از شرایط اقلیمی مناسب و زیرساخت‌های لازم، نقش بسزایی در تامین امنیت غذایی کشور ایفا می‌کنند.

برترین شهرهای تولیدکننده گندم در ایران

بر اساس آخرین آمار منتشر شده، می‌توان از استان‌های زیر به عنوان برترین شهرهای تولیدکننده گندم در ایران نام برد:

• خوزستان:

  استان خوزستان با توجه به برخورداری از زمین‌های حاصلخیز و منابع آبی مناسب، همواره در صدر جدول تولیدکنندگان گندم کشور قرار دارد. شرایط اقلیمی مساعد و وجود دشت‌های وسیع، این استان را به قطب اصلی تولید گندم در ایران تبدیل کرده است.

• گلستان:

  استان گلستان نیز به دلیل داشتن آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز، از مناطق مستعد برای کشت گندم به شمار می‌رود. اراضی حاصلخیز شمال کشور و بارندگی‌های مناسب، شرایط ایده‌آلی را برای رشد و نمو این محصول در استان گلستان فراهم آورده است.

• کردستان:

  شاید برای برخی جالب باشد که استان کردستان نیز در زمره برترین تولیدکنندگان گندم در ایران قرار دارد. این استان با داشتن زمین‌های دیم وسیع و بارندگی‌های مناسب، نقش مهمی در تامین گندم مورد نیاز کشور ایفا می‌کند.

• فارس:

  استان فارس با برخورداری از اقلیم متنوع، شرایط مناسبی را برای کشت گندم در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد. دشت‌های حاصلخیز استان فارس و استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، موجب افزایش قابل توجه تولید گندم در این منطقه شده است.

• کرمانشاه:

  استان کرمانشاه نیز به دلیل داشتن آب و هوای معتدل و زمین‌های مناسب برای کشت دیم، از قطب‌های تولید گندم در غرب کشور به شمار می‌رود. استفاده از دانش روز کشاورزی و حمایت‌های دولتی، نویدبخش افزایش تولید گندم در این استان است.

• آذربایجان غربی:

  استان آذربایجان غربی با داشتن زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل، شرایط اقلیمی مناسبی را برای کشت گندم دیم فراهم کرده است. وجود اراضی حاصلخیز و بارندگی‌های مناسب در این استان، زمینه‌ساز تولید قابل توجه گندم شده است.

عوامل موثر بر میزان تولید گندم در ایران

همانطور که اشاره شد، شرایط اقلیمی مناسب و برخورداری از منابع آبی کافی، از مهم‌ترین عوامل موثر بر میزان تولید گندم در هر منطقه به شمار می‌رود. در کنار این عوامل، موارد دیگری نیز بر بازدهی مزارع گندم تاثیرگذار هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از بذر اصلاح شده:

  استفاده از بذرهای اصلاح شده و پرمحصول، نقش بسزایی در افزایش میزان برداشت گندم دارد. این بذرها با داشتن مقاومت بالاتر در برابر آفات و بیماری‌ها، به کشاورزان امکان برداشت محصول بیشتر را می‌دهند.

• رعایت الگوی کشت:

  رعایت الگوی کشت مناسب با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه، می‌تواند تاثیر مثبتی بر میزان تولید گندم داشته باشد. انتخاب زمان مناسب برای کشت و تناوب زراعی اصولی، از جمله راهکارهای افزایش بهره‌وری در تولید گندم به شمار می‌رود.

• توسعه روش‌های نوین آبیاری:

  با توجه به کمبود منابع آبی در برخی مناطق کشور، استفاده از روش‌های نوین آبیاری مانند آبیاری تحت فشار، می‌تواند به مصرف بهینه آب و افزایش عملکرد مزارع گندم کمک کند.

کشورهای تولید کننده گندم

گندم یکی از قدیمی ترین و مهم ترین غلات به شمار می رود که نقش اساسی در تامین امنیت غذایی جوامع مختلف ایفا می کند. از آرد گندم برای تهیه نان، انواع پاستا، شیرینی و بسیاری از خوراکی های دیگر استفاده می شود. به همین دلیل، تولید جهانی گندم همواره مورد توجه بوده و کشور های پیشرو در این زمینه نقشی حیاتی در تجارت جهانی مواد غذایی دارند.

با توجه به آمار و ارقام ارائه شده توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، بیش از 80 کشور در سراسر جهان به کشت و تولید گندم مشغول هستند. با این حال، سهم عمده ای از تولید جهانی گندم در اختیار تعداد محدودی از کشورها قرار دارد.

چین: صدرنشین تولید جهانی گندم

چین با اختلاف قابل توجه، به عنوان بزرگترین تولید کننده گندم در جهان شناخته می شود. این کشور در طول دو دهه گذشته، همواره بیش از 17 درصد از کل تولید گندم جهان را به خود اختصاص داده است. بر اساس داده های فائو، چین در سال های اخیر موفق شده است تا سالانه بیش از 2.4 میلیارد تن گندم تولید کند. وسعت قابل توجه اراضی کشاورزی، حمایت های دولتی از کشاورزان و استفاده از فناوری های نوین در بخش کشاورزی، از جمله عوامل موثر بر جایگاه چین در صدر تولیدکنندگان گندم به شمار می رود.

هند: غول گندم در آسیا

هند دومین کشور پرجمعیت جهان، جایگاه دوم را در زمینه تولید گندم در اختیار دارد. این کشور با تکیه بر شرایط اقلیمی مناسب و زیرساخت های گسترده کشاورزی، سالانه مقادیر قابل توجهی گندم تولید می کند. تولید سالانه گندم در هند، اغلب بین 100 تا 110 میلیون تن در نوسان است. بخش قابل توجهی از گندم تولیدی در هند برای تامین نیاز داخلی مصرف می شود. با این حال، این کشور گاهی اوقات مازاد تولید خود را نیز به بازارهای جهانی صادر می کند.

روسیه:

روسیه که زمانی انبار غله اتحاد جماهیر شوروی به شمار می رفت، همچنان یکی از برترین تولید کنندگان گندم در جهان است. وسعت عظیم اراضی قابل کشت و حاصلخیزی خاک در برخی مناطق روسیه، شرایط مناسبی را برای تولید این محصول استراتژیک فراهم آورده است. تولید سالانه گندم در روسیه چیزی بین 70 تا 80 میلیون تن برآورد می شود. روسیه علاوه بر تامین نیاز داخلی خود، نقش مهمی در تجارت جهانی گندم ایفا می کند و سالانه بخش قابل توجهی از گندم تولیدی خود را به کشورهای مختلف صادر می کند.

ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده آمریکا با تکیه بر دانش کشاورزی پیشرفته، استفاده از فناوری های نوین و بهره مندی از اراضی وسیع قابل کشت، جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین تولید کنندگان گندم در جهان حفظ کرده است. در مزارع گندم آمریکا، شاهد استفاده از ماشین آلات پیشرفته، روش های نوین آبیاری و اصلاح نژاد بذر هستیم که همگی به افزایش کارایی و بهره وری در تولید گندم منجر شده اند. میزان تولید سالانه گندم در ایالات متحده، معمولا بین 50 تا 60 میلیون تن برآورد می شود. بخش قابل توجهی از گندم تولیدی در آمریکا برای مصارف داخلی به کار می رود و مازاد آن نیز به بازارهای جهانی راه پیدا می کند.

فرانسه

فرانسه با وجود آنکه وسعت اراضی زراعی کمتری نسبت به سایر کشورهای حاضر در این فهرست دارد، اما به لطف کیفیت بالای گندم تولیدی خود، شهرت جهانی کسب کرده است. گندم تولیدی در فرانسه، معمولا از نظر میزان پروتئین و گلوتن در سطح بالایی قرار دارد و همین ویژگی، آن را برای تهیه نان های باکیفیت و خوش طعم ایده آل می سازد. میزان تولید سالانه گندم در فرانسه بین 35 تا 40 میلیون تن برآورد می شود.

بخش اعظم گندم تولیدی در این کشور صرف تامین نیاز داخلی و مصارف صنعتی، به ویژه در صنعت نان و شیرینی پزی، می گردد. با این وجود، فرانسه همواره جزو صادرکنندگان معتبر گندم باکیفیت در سطح جهان به شمار می رود.

انواع گندم

گندم، یکی از اصلی ترین غلات جهان، از دیرباز نقش پررنگی در تامین غذای بشر داشته است. این گیاه که قدمت آن به هزاران سال پیش باز می گردد، گونه های متعددی دارد که هر یک ویژگی ها و کاربردهای منحصر به فردی را ارائه می دهند.

گندم را می توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی کرد. یکی از رایج ترین روش ها، تقسیم بندی بر اساس فصل کاشت است:

• گندم پاییزه: این نوع گندم در فصل پاییز کشت می شود و در بهار به مرحله برداشت می رسد. بذر گندم پاییزه در مجاورت سرمای زمستان خوابیده و با فرا رسیدن بهار جوانه می زند. مقاومت بالاتر در برابر سرما و نیاز آبی کمتر از مزایای کاشت گندم پاییزه به شمار می رود.
• گندم بهاره: برخلاف گندم پاییزه، کاشت این نوع در فصل بهار انجام می شود و برداشت محصول آن در تابستان صورت می گیرد. گندم بهاره دوره رشد کوتاه تری دارد و از نظر میزان محصول نهایی نیز معمولا کمتر از گندم پاییزه است.

دسته بندی دیگر بر اساس ویژگی های دانه گندم صورت می گیرد:

• گندم سخت: دانه های این نوع گندم، سفت و شیشه ای بوده و پروتئین بالایی به ویژه گلوتن دارند. گلوتن، نقش مهمی در خاصیت ارتجاعی خمیر نان دارد و به همین دلیل از گندم سخت برای تهیه نان های باکیفیت استفاده می شود.
• گندم نرم: دانه های گندم نرم، درشت تر و تردتر از گندم سخت هستند. میزان گلوتن در گندم نرم کمتر بوده و برای تهیه شیرینی، کیک و سایر محصولات مشابه کاربرد دارد.
• گندم دوروم: این نوع گندم، دانه های بلند و شیشه ای دارد و از نظر میزان گلوتن، در رده میانی بین گندم سخت و نرم قرار می گیرد. بیشترین کاربرد گندم دوروم در تهیه انواع پاستا است.

1. گندم دوروم (Durum Wheat):

همانطور که اشاره شد، گندم دوروم با داشتن مقادیر مناسب گلوتن، گزینه ای عالی برای تولید پاستا به شمار می رود. این نوع گندم، در برابر شرایط آب و هوایی نامناسب نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.

2. گندم نان (Bread Wheat):

این دسته بندی کلی، شامل انواع مختلفی از گندم است که برای تهیه نان مورد استفاده قرار می گیرند. گندم های قرمز و سفید از جمله زیرمجموعه های گندم نان به شمار می روند.

• گندم قرمز: این نوع گندم، رنگ قرمز متمایل به قهوه ای دارد و میزان سبوس آن بیشتر از گندم سفید است. به همین دلیل، ارزش غذایی گندم قرمز بالاتر بوده و از نظر فیبر نیز غنی تر است. نان تهیه شده از گندم قرمز، تیره تر و متراکم تر از نان گندم سفید است.
• گندم سفید: رنگ روشن دانه های گندم سفید، ناشی از سبوس گیری بیشتر در فرآیند آسیاب کردن است. این موضوع باعث پایین آمدن ارزش غذایی گندم سفید نسبت به گندم قرمز می شود. با این حال، نان تهیه شده از گندم سفید، بافتی نرم تر و لطیف تر دارد.

3. گندم سیاه (Buckwheat):

با وجود نام گندم سیاه، این گیاه از نظر علمی، ارتباطی با گندم ندارد. گندم سیاه فاقد گلوتن بوده و به همین دلیل، برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک قابل مصرف است. از گندم سیاه در تهیه پنکیک، نودل و برخی نان های سنتی استفاده می شود.

4. گندم  (Spelt Wheat):

این نوع گندم که قدمتی تاریخی دارد، به تازگی مورد توجه قرار گرفته است. گندم spelta پوسته ای سفت و محکم دارد که به سختی از دانه جدا می شود. با این حال، این پوسته سرشار از مواد مغذی بوده و ارزش غذایی گندم spelta را بالا می برد.

5. گندم  ( Einkorn Wheat):

این نوع گندم وحشی، قدیمی ترین گونه شناخته شده از گندم است. Einkorn دارای ساقه های کوتاه و خوشه های متراکم بوده و دانه های آن به صورت تک تک بر روی سنبله قرار می گیر

خواص گندم

گندم یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین غلات به شمار می‌رود که نقش اساسی در تامین غذای بشر ایفا می‌کند. این دانه‌ی مغذی از هزاران سال پیش کاشته و برداشت می‌‌شده و امروزه نیز جزء اصلی رژیم غذایی بسیاری از جوامع است. فراورده‌های مختلف گندم مانند نان، آرد، سبوس و جوانه، هر یک به تنهایی منبع غنی از مواد مغذی بوده و فواید بسیاری برای سلامتی دارند. در این نوشتار قصد داریم با هم به بررسی خواص گندم و نقش آن در سلامت بدن بپردازیم.

ارزش غذایی گندم

گندم سرشار از کربوهیدرات‌های پیچیده است که منبع اصلی تامین انرژی بدن به شمار می‌روند. این غله همچنین حاوی مقادیر قابل توجهی از پروتئین، فیبر، ویتامین‌های گروه B، ویتامین E، آهن، روی، منیزیم، فسفر و سلنیوم می‌باشد. وجود این مواد مغذی در کنار هم، گندم را به یک ماده‌ی غذایی کامل و ارزشمند تبدیل کرده است.

• کربوهیدرات: همانطور که گفته شد، گندم سرشار از کربوهیدرات‌های پیچیده است. این کربوهیدرات‌ها به تدریج در بدن تجزیه شده و سبب تامین انرژی پایدار برای فعالیت‌های روزانه می‌شوند. مصرف کافی کربوهیدرات‌های پیچیده به کنترل قند خون و احساس سیری طولانی مدت نیز کمک می‌کند.
• پروتئین: گندم حاوی نوعی پروئین به نام گلوتن می‌باشد. گلوتن خاصیت ارتجاعی داشته و به خمیر نان استحکام می‌بخشد. با این حال، در برخی افراد حساسیت به گلوتن وجود دارد که باید مصرف گندم را محدود کنند.
• فیبر: گندم، به ویژه سبوس گندم، منبع عالی فیبر غذایی است. فیبر به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و می‌تواند در کاهش کلسترول خون و تنظیم قند خون نقش داشته باشد.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی: گندم حاوی ویتامین‌های گروه B مانند تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و اسید فولیک می‌باشد. این ویتامین‌ها برای عملکرد صحیح سیستم عصبی، متابولیسم انرژی و خونسازی ضروری هستند. همچنین، گندم دارای مواد معدنی همچون آهن، روی، منیزیم، فسفر و سلنیوم است که هر یک در حفظ سلامت بدن نقش دارند.

خواص گندم برای سلامتی

مصرف گندم و فراورده‌های آن می‌تواند فواید بسیاری برای سلامتی به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین خواص گندم اشاره می‌کنیم:

• سلامت قلب و عروق: فیبر موجود در گندم به کاهش کلسترول بد خون (LDL) کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد.
• کنترل قند خون: کربوهیدرات‌های پیچیده‌ی موجود در گندم به تدریج در بدن تجزیه شده و سبب افزایش ناگهانی قند خون نمی‌شوند. این امر به تنظیم قند خون و پیشگیری از دیابت نوع ۲ کمک می‌کند.
• سلامت دستگاه گوارش: فیبر موجود در گندم به عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک کرده و می‌تواند در پیشگیری از یبوست و بواسیر موثر باشد.
• تقویت سیستم ایمنی: ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در گندم به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌سازد.
• منبع انرژی: کربوهیدرات‌های موجود در گندم منبع اصلی تامین انرژی بدن به شمار می‌روند. مصرف گندم به ویژه در وعده‌ی صبحانه، می‌تواند انرژی لازم برای فعالیت‌های روزانه را فراهم آورد.
• کاهش وزن: فیبر موجود در گندم سبب افزایش احساس سیری شده و می‌تواند در کنترل اشتها و کاهش وزن موثر باشد.
• سلامت پوست و مو: ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در گندم به سلامت پوست و مو کمک کرده و می‌تواند درخشندگی و استحکام آن‌ها را افزایش دهد.